5081220180612094515488
Karikatuur

“Soyez bienvenu”: Een karikatuur van de PDB

14.09.2022
  • Labo
  • analyseren
  • Karikatuur

In de jaren 1970 en 1980 had de Partij van de Duitstalige Belgen (PDB) een heel eigen visie op de economische toekomst van Oost-België. Een karikatuur onthult die visie …

De eerste stap moet altijd zijn om precies te observeren wat er wordt afgebeeld: hier trekken drie mannen een kar met de tekst “Deutschbelgien” (Duits België), een term voor Oost-België die vooral gebruikt werd door voorstanders van autonomie in de jaren 1970 en 1980. De mannen dragen de namen van de drie traditionele Oost-Belgische partijen op hun jas: PFF (liberalen), SP (socialisten) en CSP (conservatieven). Er zijn ook armoedige gebouwen of ruïnes en een spandoek met de woorden “Soyez bienvenu” (Wees welkom).

De karikatuur is duidelijk uit 1982, zoals een klein getal naast de initialen van de tekenaar laat zien. Om de karikatuur te kunnen categoriseren, moeten we de historische context in ogenschouw nemen. Begin jaren 1980 werd de tweede Belgische staatshervorming gepland en uitgevoerd. Nadat België tijdens de eerste staatshervorming (1968-1971) was opgedeeld in culturele gemeenschappen, werd het land nu opgedeeld in gewesten. Die gewesten waren verantwoordelijk voor de economische ontwikkeling van verschillende gebieden. Hoe die gewesten eruit moesten zien, was het onderwerp van langdurige discussies in België en Oost-België.

In tegenstelling tot de drie traditionele partijen van die tijd was de PDB duidelijk tegen de economische aansluiting van het Duitstalige gebied bij Wallonië. De PDB was een partij die voorstander was van autonomie voor Oost-België op gelijke voet met Vlaanderen en Wallonië. Aangezien de karikatuur afkomstig is van de PDB of van een van haar aanhangers, illustreert ze heel beknopt de stemming onder de Oost-Belgische partijen en onthult ze vooral hun eigen argumenten.

Ten eerste illustreert de karikatuur het discours dat de PDB uitdroeg naar de andere partijen. De drie traditionele partijen trokken Oost-België bij Wallonië. Dat wordt gesymboliseerd door het spandoek “Soyez bienvenu”, dat verwijst naar Franstalig Wallonië. Dat illustreert het standpunt van de PDB: de PDB vreesde dat Oost-België zou verfransen en opgaan in Wallonië als de regio niet genoeg beschermd werd.

Maar ook de economische strategie van de partij wordt onthuld: de huizen waar de kar naartoe wordt getrokken zijn niet intact. Hier overdreef de illustrator de mening van de PDB. De partij wilde geen economisch onderdeel worden van Wallonië, omdat ze niet wilde deelnemen aan de economische neergang van de regio, zoals gesymboliseerd door de ruïnes. Ter herinnering: de vroegere economisch sterke regio verkeerde sinds de jaren 1960 in een crisis, die in de jaren 1970 en 1980 nog verergerde. De PDB was bang dat die structurele zwakte van de economie overgeheveld zou worden naar Oost-België in het geval van een annexatie bij Wallonië. Er werd ook aangevoerd dat cultuur en economie onlosmakelijk met elkaar verbonden waren. Men sprak bijvoorbeeld niet voor niets van een “ondernemingscultuur”. De partij was dan ook voorstander van een aparte regio Oost-België of een sterkere economische band met het Rijnland.

Uiteindelijk werd Oost-België bij de tweede staatshervorming een deel van het Waalse Gewest. Vanaf dat moment waren er drie gewesten in België: Wallonië, Vlaanderen en Brussel. Sinds 1999 streven alle partijen in Oost-België (behalve Vivant) naar een economische afscheiding van het Waalse Gewest en de oprichting van een “vierde Oost-Belgische regio”.