Regiolecten in Oost-België

Het onderzoek naar regiolecten staat in Oost-België nog in de kinderschoenen. Drie vragen zijn hier van belang:

• Welke bijzonderheden ontwikkelen de regiolecten van Oost-België in vergelijking met de naburige Duitse regio’s?
• Welke invloed heeft het verdwijnende dialect op die taal?
• Worden de regiolecten in Oost-België ook gestigmatiseerd als de taal van de ongeschoolden? Met andere woorden, moet iedereen die zichzelf respecteert in Oost-België altijd Hoogduits spreken?

Oost-Belgen hebben ook spreektaal ontwikkeld, waarvan sommige gebaseerd is op regionale Rijnlandse dialecten: bv. “Wat soll dat? Maak je niet zo druk om niets!” of “Jib mir mal den Plaak (Spültuch)!” zijn typische uitdrukkingen voor het dagelijks spraakgebruik in de Eifel. Hoogduits “mit Knubbeln” worden die regionale dialecten in Oost-België genoemd, wat licht denigrerend klinkt. Leraren Duits classificeren die spreektaal vaak als incorrect Duits. En toch ontwikkelt die taal zich vaak tot een element van streektaalbewustzijn op plaatsen waar het dialect al is uitgestorven of geen sociale functie meer heeft.

Konrad Adenauer en Reiner Calmund behoren ongetwijfeld tot de bekendste vertegenwoordigers van een Rijnlandse regio. Waarom? Ze spraken hun brede “Rijnlands” in situaties waar mensen dat niet gewend zijn: op de radio en op televisie. Oost-België mist zo’n bekende vertegenwoordiger van het regionale dialect. Vooral de Belgische radio geeft de voorkeur aan een accentloze uitspraak boven regionale identiteit.