Dus 3 maart was een vreugdevolle dag. Grootvader had de hele familie uitgenodigd voor deze speciale viering. Hoewel het geboortedorp van de Chavets grotendeels was verwoest door de Slag om de Ardennen, hadden al hun zonen en familieleden de oorlog overleefd. Dat maakte van hen een uitzondering in de regio. Van de ongeveer 8.800 Oost-Belgische soldaten werden er 3.200 gedood in de oorlog of vermist – aan het front of in krijgsgevangenschap. Talloze burgers raakten gewond of werden gedood. Talloze kinderen groeiden op zonder vader in de volgende jaren.
We weten niet wat de mannen, vrouwen en kinderen op die foto dachten over oorlog en vrede op het moment dat de foto werd genomen. Wat we wel weten is dat de eerste zoon, Franz, al in de Eerste Wereldoorlog had gediend. Hij was een pacifist, waarschijnlijk als gevolg van zijn brute ervaringen.
Vandaag de dag presenteren veel staatslieden van grote naties oorlog weer als een normaal politiek middel. Het machtsevenwicht uit de Koude Oorlog is uiterlijk sinds de jaren negentig duidelijk verstoord. Tal van regionale conflicten worden op een extreem brute manier uitgevochten (bv. in Syrië).
De oorlogservaringen zijn vandaag heel anders: de Russen wijzen erop dat hun land de afgelopen vijf decennia bijna altijd in oorlog is geweest. Ze hebben onder andere gevochten in Afghanistan (15.000 gesneuvelde Russische soldaten), Tsjetsjenië, de Krim, Oekraïne en Syrië. Het Amerikaanse leger heeft ook bijna zonder onderbreking ingegrepen in talloze conflicten wereldwijd, zoals in Irak (4.411 soldaten gedood) en Afghanistan (2.346 soldaten gedood).
In Europa zijn er daarentegen maar een paar oorlogen geweest in meer dan 70 jaar. Ze hebben Zuidoost-Europa veranderd in een verwoest deel van de “ideale wereld” met tienduizenden doden. Tegelijkertijd voeren Europese staten nog steeds oorlog in de wereld. In de afgelopen tien jaar zijn 122 soldaten gesneuveld in de Bundeswehr en 252 Belgische soldaten zijn gesneuveld sinds 1945. Hebben we in West-Europa nog het gevoel dat vrede helemaal geen vanzelfsprekendheid is, maar hard, dagelijks politiek werk waaraan iedereen moet bijdragen?
Carlo Lejeune
Uit ZVS, 2017/06, p. 140-141.
NB: Dieser Beitrag wurde mehrere Jahre vor der Entscheidung der russischen Regierung verfasst, ihren Krieg in der Ostukraine zu einem vollen Krieg gegen die gesamte Ukraine zu eskalieren.
Leestip
Philipp Beck, Bernhard Liemann, Peter M. Quadflieg, René Rohrkamp, „Vom europäischen Krieg zum Weltkrieg. Militär und Kriegserfahrung während 130 Jahren“, in: Carlo Lejeune (Hg.), Grenzerfahrungen. Eine Geschichte der Deutschsprachigen Gemeinschaft Belgiens, Bd. 3: Code civil, beschleunigte Moderne und Dynamiken des Beharrens (1794-1919), Eupen 2016, S. 50-74.