De boom in fitnessstudio’s

De Amerikaanse films “Rambo” (uit 1982), “Terminator” (uit 1984) en de serie “Baywatch” (uit 1989) waren representatief voor de eerste golf van fitness, lichaamsbeeld en aerobics in de jaren 1980. In 1986 richtte Paul-Rainer Gillessen, toen sportinstructeur bij de Belgische strijdkrachten, in zijn kelder in Sankt Vith de eerste trainingsfaciliteiten op als programma (“Vita Sport”) voor anderen. De trainingsmogelijkheden breidden zich steeds verder uit, van bodybuilding tot cardio-oefeningen en aerobics. In 2003 werd “Injoy” gebouwd in de Rodter Straße en geopend in januari 2004. Sinds 2013 heet het “emotion”.

De tweede grote fitnessgolf begon in de jaren 2010. Instagram en YouTube kenmerkten wereldwijd een nieuwe do-it-yourself (DIY) lichaamscultus: Het lichaam als een individueel kneedbare vorm fascineerde miljoenen mensen. Op 23 augustus 2010 opende het fitnesscentrum “Medifit” op het domein in Bütgenbach. Daarna volgden “EMS Vitallounge” in Sankt Vith op 2 maart 2015 (sinds 1 januari 2017 in de Luxemburger Straße) en “Spartan Sports” in de Malmedyer Straße op 1 september 2017. Vier fitnesscentra voor ongeveer 31.000 inwoners.

Hoe verandert dat aanbod het sportlandschap in de Belgische Eifel? Desgevraagd (2) verklaarden de uitbaters zonder uitzondering dat ze zichzelf niet als concurrenten van de sportclubs zien. Veel gebruikers wilden individueel en begeleid sporten in hun eigen tempo of een balans of gerichte aanvulling vinden op hun sport in clubverband. Er is ook een goede samenwerking met veel sportclubs. Gezondheidstraining speelt ook een belangrijke rol.

Nog maar 150 jaar geleden waren er in de hele regio bijna geen sportclubs. Gymnastiekverenigingen ontstonden in het laatste kwart van de 19e eeuw. Wielren- en voetbalclubs volgden in het interbellum. De boom in sportclubs begon in de jaren 1960. De bouw van talrijke sporthallen en sportterreinen in de jaren 1970 vergrootte de mogelijkheden nog verder. De infrastructuur werd meestal verzorgd door de clubs. Het merendeel van de inwoners van de Eifel sportte nu in clubverband. Individuele sport was eerder de uitzondering.

Sporten in de fitnessstudio maakt echter een fundamenteel individuele sportbeleving mogelijk die volledig losstaat van clubstructuren. Het gebruik van de infrastructuur wordt betaald via een abonnement, er wordt geen vrijwillige eigen bijdrage gevraagd, de andere sporters maken sociale contacten mogelijk – bijvoorbeeld bij het samen trainen – maar die zijn geen noodzakelijke voorwaarde meer.

Op middellange termijn zal dat aanbod de manier veranderen waarop inwoners van de Eifel tegen sport, fitness en de bijbehorende sociale omstandigheden aankijken. De reacties van de clubs zullen bepalen of ze dat nieuwe aanbod als een kracht kunnen gebruiken of dat ze eronder zullen lijden. Ook al is de geschiedenis van fitnesssporten in de Belgische Eifel nog maar kort, het laat zien hoezeer onze maatschappij aan het veranderen is.

Carlo Lejeune
Uit ZVS, 2019/09, S. 208-209.